Yaşlılar hakkında ne kadar bilgiye sahibiz?

Yaşlılar hakkında ne kadar bilgiye sahibiz?

Yaşlılar için neler yapıyoruz?

1. Yaşlılık dönemi fiziken ve ruhen kısıtlanmanın başladığı dönemdir.Bu dönemi bilmezsek,yaşın getirdikleri bizi gün geçtikçe içinden çıkılmaz sorunlarla karşı karşıya bırakır.

2. Lütfen unutmayınız; dünyanın en iyi,en güzel insanı olsa da evinizde yaşlının bulunması bazı sıkıntıları da beraberinde getirebilir.

3. Lütfen unutmayınız; insan kendiyle bile anlaşamıyor belli dönemlerde.Eşinizin sizinle yaşayan anne/babanızla anlaşamaması gayet doğal.

4. Çocukların aynı oyun alanını kullanırken anlaşmazlık yaşadığını görürken garipsemiyorsunuz da egosu gelişmiş,yaşı ilerlemiş kişilerin problem yaşamasını neden yadırgıyorsunuz? Yetişkinler de insan,bu her zaman aklınızda olsun.

5. Lütfen unutmayınız; problemlerin temelinde iletişim eksikliği vardır.Peki nedir bu iletişim eksikliği? İlk sırada her zaman eşler arasındaki anlaşmanın olmaması veya bozulması vardır.

6. Anne/babanız eğer sizinle yaşıyorsa adalet konusunda son derece hassas olmak sizden geçiyor.Topu eşinize atmadan önce kendinizden yola çıkmalısınız.Anne/babanız ve eşiniz arasında kırmızı ve derin çizgiler olmalı.(Yatak odasına girilmemesi,çocukların yetiştirilmesi,misafir ağırlama,gezmeye gitme vb.). Esas noktayı kaçırmayınız; bu kırmızı çizgileri gerekirse defalarca hatırlatmak size düşüyor.

7. Anne/baba ile yaşayan bireyde genel olarak "Evin oğlu/kızı" düşüncesi kök salıyor.Bu neyi getiriyor yanında? Zamanla evle ilgili sorumlulukları anne/babasına bırakmayı getiriyor,çocuklarla ilgili sorumlulukları gözardı etmeyi getiriyor, eşiyle ilgili olmazsa olmazlara karşı defansı getiriyor.Ve ne yazık ki bir süre sonra evi otel gibi kullanan bir profil haline geliniyor.İhtiyaçları karşılamaya odaklanan ve sorumluluktan çok zevke önem veren birey.

8. Lütfen unutmayınız; insan sempatik bir varlık olduğu için protokolle işi olmaz,olamaz.O sebepten,en zor durumda olduğunuz dönemde bile plan,program peşinden gitmeyiniz.Siz beyaz sayfa açana kadar yine biri gelip karalar o sayfayı.Siz mevcut sayfanızdayken harekete geçmelisiniz.Bunun için televizyondaki reklamcı uzmanlara,internetteki blogculara kapılıp gitmeyin.Hayat deneyiminiz ve görgünüz doğruyu bulma konusunda size yardımcı olacak.Birikim illa ki diploma ile olmaz,akıl ile olur.Aklınızı kullanmayı ilke edininiz.

9. Nedir bu akıl kullanma olayı? Aklımı nasıl kullanabilirim? Aklı kullanma, bilgi ve gözlemlerinizin günlük hayat pratikleriniz ve kişiliğinizle yoğrulma sürecinizle örtüşen bir döngüdür.Soru(n)larınıza cevapları/çözümleri ararken haz peşinden gitmemeyi öğrenmeniz gerekir.Küçük bir örnek vermek gerekirse; çocuk yetiştirirken yapılan en büyük yanlışlardan biridir.Önce sorumluluğu yerine getirme sonrasında oyun,eğlenceye zaman ayırma.Doğrusu budur ama genel olarak yapılan yanlış; önce istek ve keyifler yerine getirilir sonra sorumluluğunu/görevini yerine getirmesi beklenir.Bu çocukta görülür,doğaldır ancak aklen doğru değildir.Ne yazık ki akıllı hareket etmeyen birçok ebeveynde de bunu görürüz; önce çocuğun keyfi gözetilir sonra sorumluluğu/görevi yerine getirmesini beklerler.Bu mekanizma sizde varsa bugünden itibaren kırmanız gerekiyor.Hayata bakışınız her zaman şöyle olmalı; "Ağır bir hastalığım yok,aç değilim,açıkta kalmadım.Beni bundan alıkoyan nedir peki? Canımın istememesi.Canımın istemediği konuları ertelersem ya da yapmazsam ne olur?" bakınız bu soruyu sormanızla ikinci basamağa geçmiş oluyorsunuz.Alt benlikten sıyrılma çabasıyla benliğe doğru atılan adım.Bu süreci işleme konusunda başta ben olmak üzere bu işin uzmanlarından destek alabilirsiniz.

10. "Popülizme kurban giden psikoloji" derken kastettiklerimden biri de bahsettiğim bu konu. "Anı yaşamak". Anı yaşamak ne yazık ki keyfe keder,çok afedersiniz hayvani yönleri göz önünde bulundurma olarak algılanıyor.Hayır,anı yaşamak bu değildir.Anı yaşamaktan kasıt; biraz önce bahsettiğim konudur.Bilgi ve deneyimlerinize güvenerek şimdi,şu an harekete geçmektir. "Kervan yolda düzülür" sözünün yanlış yorumlanması da bununla ilgilidir mesela.Yönetim becerisi yoksun bireyler bu söze çok sırtını dayar.Hiçbir şey yapmaktan iyidir ama vizyonsuzluk örneğidir. bu yaklaşım.Esas nokta; akılcı bir şekilde yola çıkıp,ilk verileri değerlendirerek süreci inşa etmektir.Altyapı oluşturmadan kat çıkmak felakete davetiyedir.Ömür uzun /kısa,her zaman gayretli olmak gerek amma ve lakin boşa çalışacağınıza neden aklı kullanamayasınız?

11. "Canın istemiyorsa yapmalısın!" bu söz bana aittir.Bunun üzerine saatlerce konuşabilirim ki son üç madde de buna az da olsa değindim.Harekete geçmek isteyenler bu sözümü düşünsünler biraz olur mu?

12. Anne/baba ile yaşarken aklı kullanmaya başlama konusunda herhangi bir takvim belirlemeyiniz. "Pazartesi günü konuşacağım", "Bayram sonrası konuşacağım","Döndüğünde konuşacağım" gibi.Başlamadan bitirmenize sebep olur.İnşa etmeden malzemeden çalmış olursunuz.Yukarıdaki dört madde de bunu kısaca açıklamaya çalıştım.

13. Öncelikle kendinizden yola çıkarak,eşiniz ve anne/babanızla konuşacağınız başlıkları belirleyiniz.Burada unutmamanız gereken adalet kavramıdır.Gerektiğinde eşinizin arkasında durmanız gerekiyorsa korkmadan arkasında durunuz.Ne yazık ki anne/babaların sıkışınca kullandıkları "Hakkımı helal etmem" cümlelsiyle başlayan savunma mekanizması,akıllı adımlar atmazsanız sizi sıkıştırmalarına sebep olur.Aynısı eşiniz için de geçerli.Gerektiğinde anne/babanızın hakkını vereceksiniz,arkasında duracaksınız.Eşinizin "Saçımı süpürge ettim" cümlesiyle başlayan savunma mekanizması, akıllı adımlar atmazsanız sizi sıkıştırmasına sebep olur.

14. Lütfen unutmayınız; konuşup anlaşma süreci gerçekleşirken, anlaşmanın her iki tarafında isteğinin tatminkar oranda gerçekleşmesinin esas olduğu bir kavram olduğunu.Birkaç saat sürebilir konuşmalarınız.Olsun,hayatta kaç defa böylesi muhteşem bir deneyim yaşıyorsunuz.Akıllı insan ailesine yatırım yapan insandır.

15. Konuşuldu,anlaşıldı dedikten sonra birşeyler yeme/içme isteği duyarsınız veya canı sıkıldığı için içe kapananlar olabilir.Bakınız akıldan sonra keyfiyet ön plana çıktı yine.Garipsemeyiniz.Önemli olan artık tutum ve davranışların nasıl olacağı.Bu aşamadan sonra dilinize hakim olmanız çok ama çok önemli.Yaşlılarla konuşurken aynı çocuklar ve yetişkinlerde olduğu gibi kötü sözden uzak duruyor.Sinirlenseniz de öfkelenseniz de dilinizi ısırmak zorundasınız.(İletişim konusunun ayrıntısına burada girmek istemiyorum ama iletişim sürecinden dilin önemi zannettiğiniz kadar fazla değil.Yeri geldiğinde kıymetlidir dil.)

16. Yaşlı bireyle yaşamda aklı kullanarak yaklaşma ve dilin önemine biraz olsun dikkat çektiğimi düşünerek pratiğe yöneliyorum.

17. Lütfen unutmayınız; yaşlılıkta içe kapanmaya izin vermiyoruz.Günlük fiziksel aktivitesi olmak zorunda yaşlılarımızın.Bu evde yapılan iş değil,komşuya uğramak değil.Mutlaka parka gidip yürüyüş,egzersiz yapmak.Park yoksa yol boyu yürüyüşte olabilir.Lütfen ama lütfen bunu kaçırmayınız,çok kritik.Başta da belirtmiştim,yaşlılık döneminde fiziken ve ruhen kıstlılığın ön planda olduğunu.

18. Lütfen unutmayınız; çocuklarınıza davranışlarınızla,yaşam tarzınızla örnek olursunuz.Çocuklarınızı yetiştirirken üçüncü kişilerin olması müthiş zenginlik katar yetiştirme sürecinize.Elbette üçüncü kişilerin varlığı anlamlıysa.)Bu başka bir konu.) Anne/baba zihin sağlığı için mutlaka çocuklarını düzenli olarak ziyaret etmelidir,şartları zorlamalıyız ve kardeşler arası anlaşarak belirli sürülerde misafir etmeliyiz anne/babamızı.Eşinizin ailesi olsa da bu hayatın gerçeği.Gerçeği reddetmek doğru değildir,gerçeği değerlerimizle şekle sokarak hayatımıza dahil etmek doğru olandır.

19. Anne/babanızın yaşamının belli dönemlerini geçirdiği köy/kasaba/şehir var ise uygun tarihlerde mutlaka ailecek gezmeye gidiniz o bölgeleri.Hatıraların canlı tutulması,yaşama sevinci için önemli pratiklerdendir.

20. Komşu,akraba,eş,dost ziyaretlerini aksatmayınız.Bu ziyaretler,o kişilerin varlığı mutluluğu arttırır.Yaşlı insanların yalnızlığı çevresinde ortak paydasının olduğu insanların azalarak yok olmasıyla mümkündür ama bu tür etkinlikler gerçekleşmezse,ölmeden ölümü yaşatmış oluruz.Mesela mezarlık ziyaretleri de bu açıdan çok anlamlıdır.Dini yönüne girmiyorum,yaşam pratiği açısından ele aldığımızda mezar ziyaretinde sizin için anlamı olan insan(lar)ın sembolik mekanını ziyaret etmiş oluyorsunuz ve onlarla ilgili hatıralarınız,aklınızda olanları paylaşmanız mümkün oluyor.Mezar başında konuşma,mezara eli boş gitmeme,yanına giderken selamlaşma,yanından ayrılırken selamlaşma.Bunlar iletişimdir,insanı besler.

21. Keşke şartlar uygun olsa da halkımızın korktuğu "Huzurevi" kavramını daha anlamlı hale getirsek.Nasip olur da Anamur'da başarabilirsek huzurevi değil de huzur dönemi yaşatmak istiyorum yaşlılara.Oylarınızı bana verin:)
Şaka bir yana,yaşlılarımız için akılcı,ayakları yere basan projeler huzurevinden geçmiyor.Bu ilki akla gelen ve adım atılan konu.Yaşlılar için yapılacak o kadar çok şey var ki.Proje geliştirmek isteyene orijinal fikirlerimi paslayabilirim.

22. Elbette ki ev içi pratiklerden televizyon ve bilgisayardan olabildiğince uzak durmalarını tavsiye ediyorum.İlla ki isteniyorsa günde en fazla bir saat ekran karşısında zaman geçirsinler ancak fazlası beyinleri için iyi değil.Çocuklarınızla gerçekleştirdiğiniz kutu oyunlarına yaşlıları da rahatlıkla dahil edebilirsiniz.Birlikte oyun çok şey katacaktır size ve çocuklarınıza. "Bizim geleneğimizde yok.", "Benim annem/babam katılmaz,sevmez öyle şeyleri" gibi cümlelere sığınmayınız.Hayatta bu tür kaç deneyiminiz oluyor ki?

23. Hayatla ilgili notlar tutmasını isterim büyüklerimden,tanıdıklarımdan.Acaba siz bu notları tutanlardan mısınız yoksa tutmayanlardan mı? Anne/babanız büyük bir ihtimalle tutmamıştır.Onlar anlatsın,siz yazın.Onlar anlatsın siz görüntülü/sesli kaydedin.Yeter ki hazine biriktirin.

24. Şunu da unutmayınız, ülkemizde ölüm yaşı yükseldi.Seksenli yaşları gayet doğal karşılıyoruz artık.Bu sebepten yaşlılık dönemi için öğretim sürecini değerlendirmek gerekir.Belediye,halk eğitim üzerinden kurslara gidilebiliyorsa gidilsin.Kur'an-ı Kerim dinlemek ayrı bir keyiftir.Okuyamıyorsa da dinlesin.Günde bir sayfa Kur'an iyi gelir.Bunu evimde yaşatıyorum çok şükür.sizler de mutlaka yaşlılarınıza yaşatınız.

Yukarıda yazdıklarım ve çok uzatmadan sonuca bağlamaya çalıştığım bu adımları atarsanız eğer yaşlılarımız ve onlarla birlikte yaşam konusunda önemli adımlar atma konusunda güzel bir başlangıç yapmış olursunuz.

Her zaman söylerim; bu ülkenin haddini bilmeyen büyükler gibi bir sorunu var.Kolaya kaçıp vara yoğa gençlere yüklenmek bizi sürekli geride bırakıyor.

Yaşının hakkını verip haddini bilenlerden oluruz inşallah.

Saygılar,selamlar.

Mustafa Said MERT

26//07/2017